Weet u het nog? Elf dagen geleden mochten we naar de stembus voor de Provinciale Staten Verkiezingen te stemmen. Net iets minder dan de helft van Nederland wist zich hiervoor te interesseren, ondanks een waar mediacircus en zwaar Haags geschut. Geen wonder. De provincie is een archaïsche bestuurslaag: duur en overbodig. Tijd dus om afstand te nemen van dit overbodige instituut?
Als je een dialect of zelfs officiële taal deelt, dan voel je je waarschijnlijk op de eerste plaats een Limburger of Fries en dan pas Nederlander. Woon je in, pak ‘m beet, Overijssel, dan is de kans niet groot dat je je een echte Overijsselaar voelt. Ik zie mezelf als Nederlander, Deventenaar en een klein beetje Sallander. Maar een Overijsselaar? Ik ben geen Twent, Vechtdaller (voelt iemand zich een Vechtdaller?), laat staan, om begrijpelijke redenen, een Zwollenaar.
Wat ik probeer te zeggen, is dat de provincie veelal een abstractie is. Een bedacht samenraapsel, een idee, een kunstmatigheid. Wel een kunstmatigheid met een zeer goed gevulde portemonnee. De provincie werkt dit jaar met een begroting van bijna een half miljard. Oftewel, een kleine 500 euro per inwoner. Een substantieel bedrag, dunkt mij.
Wat er, na aftrek van ambtenarensalarissen en gebouwen, overblijft wordt gespendeerd aan een negental kerntaken. Dat zijn, volgens de provincie zaken als infrastructuur, openbaar vervoer en de inrichting van het landelijk gebied. Niks mis mee, maar andere speerpunten doen wel mijn wenkbrauwen fronsen: gebiedsontwikkeling, milieu en energie en kwaliteit openbaar bestuur. Pardon?
Het is eigenlijk niet te verkroppen dat gemeentebesturen de meest pijnlijke bezuinigingen doorvoeren, terwijl de provincie kwistig strooit met gemeenschapsgeld. Buurthuizen worden gesloten, subsidie voor sportclubs verdampen en combinatiefunctionarissen worden ontslagen. De gemeente die het best kan lobbyen, krijgt de grootste zak met provinciale gelden. Cofinanciering noemen ze dat.
‘Mede mogelijk gemaakt door de Provincie Overijssel’ zie je dan op een bordje staan. Vaak bordjes naast een ecobrug voor salamanders, een hert-op-de-weg signaleringssysteem of een kunstwerk op een rotonde. Niet bepaald de zaken waar je als burger direct iets aan hebt. En vaak uitgevoerd tegen budgetten waar je je een hoedje van schrikt. Het slechtste voorbeeld is misschien wel de Salland-Twente Tunnel met een prijskaartje van 330 miljoen euro. Ruim 300 euro per Overijsselaar opdat het boemeltje tussen Zwolle en Almelo zonder onderbrekingen kan rijden en de N35 niet meer dwars door de leuke dorpskern rijdt.
Dergelijke absurde bedragen en projecten passen niet in een tijd dat iedereen de broekriem aanhaalt. Wie kritisch kijkt ziet in de provincie een overbodige bestuurslaag. Een dure laag uit grootmoederstijd bovendien. Ooit, in de tijd van paard en wagen, misschien handig als bestuurslaag tussen Rijk en gemeente, nu slechts zelden relevant. Een abstractie waar we ons niet of nauwelijks voor interesseren. Als minder dan de helft van de bevolking niet eens de moeite neemt een stem uit te brengen, dan zegt dat genoeg.
Is het daarom niet voor de hand liggend om eens echt goed na te denken over de meerwaarde van het instituut provincie? Gemeentes kunnen volgens mij prima onderling tot gemeentegrensoverschrijdende besluiten komen. En anders zijn daar altijd nog Den Haag en de ministeries. Schaf deze onnodige, geld verspillende constructie af. Dan krijgen de gemeentes wat extra geld en kiezen we de leden van de Eerste Kamer voortaan zelf wel.
Roderic Rosenkamp
‘Pas op, Opiniemakers’ is een wekelijkse opinierubriek, gemaakt door een (nog steeds groeiende) groep mensen uit de samenleving. Onderwerpen zoeken de opiniemakers zelf, maar wie een onderwerp belicht wil hebben moet dat vooral laten weten. En wie zelf mee wil doen aan ‘de opiniemakers’ is bij deze van harte uitgenodigd. Je mag teksten aanleveren. Maar je mag natuurlijk ook gewoon onder de opiniestukken reageren. Graag onder je eigen naam. De opiniemakers schrijven ook onder hun eigen naam.