Het is deze week 200 jaar geleden dat dominee van Raalte uit Ommen werd geboren. Ter ere hiervan wordt in Amerika, in de stad Holland die door de oud-Ommenaar werd gesticht, een herdenkingscongres gehouden. Jan Heijink en Gerrit te Rietstap van de Stichting van Raaltehuis zijn samen wethouder Ko Scheele te gast op deze conferentie. In de Vechtdal Centraalkrant van deze week lees je hierover meer, maar hier alvast het verdere deel van het verslag van het drietal:
Maandag 24 oktober
Nieuwbouw nu van alleen het culturele en studentcentrum kost 160 miljoen dollar. Niet dat de president zich daar druk over maakt. Nog voor dat het programma bekend was gemaakt, had men al meer dan 130 miljoen aan giften(!) binnen. De wethouder financiën van Ommen moet het met wat minder giften doen…..in mijn bijdrage zet ik Ommen neer als aantrekkelijke groene gemeente, maar spreek natuurlijk vooral over de uitdaging voor het Van Raalte Huis.
Ik verwijs naar het boek dat we presenteren: “Door het venster van Van Raalte”. Gerko Warner heeft dit ter ere van 200 jaar Van Raalte geschreven. Ik zeg zo: The Van Raalte house still exists, but is at risk. Through the window of Van Raalte, would it be an idea to maintain the Van Raalte House to get insight in his daily life? Would it be an idea to restore the Van Raalte House into a museum to insight in his daily work? Would it be an idea to join efforts to the Van Raalte House as a prove of our common roots and our mutual future? We geven exemplaren aan de president van Hope College, de burgemeester van Holland en van Zeeland en directeur van het Van Raalte Institute.
De conferentie laat Van Raalte zien als een veelzijdig man. “Preken is mijn geluk” schrijft hij, maar hij doet beslist meer. Zo was hij ook een ondernemer, die met beperkte middelen slim grond kocht en de kolonie uitbouwde met – uiteraard – een kerk, woningen, wegen en zelfs een haven.
Hij leerde snel de werking van het kapitalisme. Dat wil niet zeggen dat hij geen oog had voor sociale noden, integendeel. In zijn kritiek op de armoede is Van Raalte minstens zo scherp als Karl Marx in zijn later verschenen Communistisch Manifest. Van Raalte is evenwel een praktijkman.
Zijn sociale inslag maakt hij waar in zijn kolonie in Michigan. En wat vond Van Raalte van Nederland? In de veertiger jaren heet het: ” Zij drinken zonde als water” Niet verwonderlijk als we beseffen dat we Van Raalte toen arresteerden, boetes gaven en zelf opsloten in de gevangenis in de Achterstraat. In de jaren zestig wordt Van Raalte duidelijk milder.
In 1866, als hij even terug is in Nederland, wordt hij hartelijk ontvangen. Maar misschien komt zijn mildere stemming ook door de zorgen die hij had, ook over zijn vrouw Christina. Christina steunde hem volledig. Haar erfenis was goed voor de financiële plannen van haar man en ze volgde hem naar Amerika, waar ze veel ziek was, zorgen had over zonen die vochten in de burgeroorlog, andere kinderen verloor en ongetwijfeld eenzaam was. De enige foto van Christina spreekt als een expressionistisch schilderij: het verhaal van de schaduwkant van de glorie van Van Raalte.
In de avond, tijdens het diner presenteert de stichting het Van Raaltehuis zich. Gerrit te Rietstap en Jan Heijink hebben een fraaie powerpoint gemaakt. Gerrit laat indringende foto’s zien die de noodzaak van snelle renovatie onderbouwen. De Amerikanen luisteren aandachtig.
Morgen gaan we actief een aantal mensen ervoor interesseren!
Ko Scheele